M Neyin Sembolüdür? Fizik Perspektifinden Toplumsal Cinsiyet ve Adalet
Fizikte M, genellikle kütle (mass) sembolü olarak kullanılır. Ancak, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi kavramlarla bu sembolü ilişkilendirmek, günlük yaşamımızdaki farklı grupların karşılaştığı güç dinamiklerini anlamamıza yardımcı olabilir. İstanbul gibi kozmopolit bir şehirde, fiziksel anlamdaki M ile toplumsal düzeydeki M’yi karşılaştırarak hem fiziksel dünyayı hem de toplumun yapısını daha iyi anlayabiliriz. Sokakta, işyerinde ya da toplu taşımada yaşadığımız küçük anlar, bu sembollerin ne anlama geldiğini bize gösteriyor.
Fizikte M: Kütlenin Temel Rolü
Fizikte M, kütleyi temsil eder. Kütle, bir cismin sahip olduğu madde miktarını ve bu cismin hareket etmeye karşı gösterdiği direnci belirler. Ancak bu anlam, biraz soyut bir kavram olabilir. Şimdi, kütleyi sosyal bağlamda düşündüğümüzde, fiziksel kütlenin toplumsal yapılarla nasıl bağlantılı olduğunu fark etmek daha kolaylaşır. Çünkü kütle, nasıl hareket ettiğimizi, hızlandığımızda ya da durduğumuzda ne kadar enerji harcadığımızı etkiler. Toplumda da benzer şekilde, bazı gruplar, toplumsal kütle gibi, daha fazla yük taşıyabilir ve bu yük, onlara daha fazla mücadele gerektirebilir.
M ve Toplumsal Cinsiyet: Kütle Bir Ağırlık mıdır?
Toplumsal cinsiyetin, toplumdaki bireylerin üzerindeki toplumsal kütle gibi bir etkisi olduğunu düşünebiliriz. Özellikle kadınlar, LGBTİ+ bireyler ve diğer marjinalleşmiş gruplar, sıklıkla toplumsal yapının kendilerine yüklediği “ağırlık” ile karşı karşıya kalırlar. Bu, sadece maddi bir yük değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyal bir yük de olabilir. Mesela, İstanbul’un kalabalık caddelerinde bir kadın, gece geç saatlerde evine dönerken güvenlik kaygıları taşır. Aynı sokakta yürüyen bir erkek, genellikle bu kaygıyı hissetmez. Burada, toplumsal cinsiyetin yükü, tıpkı fiziksel kütlenin bir cismi harekete geçirmekteki rolü gibi, kişiyi farklı şekillerde etkiler.
Kadınlar, işyerinde, ailede ya da toplumda, kendilerine atfedilen roller nedeniyle genellikle daha fazla sorumluluk ve görevle karşılaşırlar. Bu, onlara, sanki toplumsal kütle gibi bir ağırlık verir ve bu da onların yaşamlarını daha karmaşık hale getirir. Aynı şekilde, LGBTİ+ bireyler de toplumsal normlara uymadıkları için bir tür sosyal “kütleye” sahiptir. Kendilerini toplumsal normlardan ve beklentilerden savunmak, her gün mücadele etmek zorunda kalırlar.
Çeşitlilik ve Sosyal Adalet: M ve Farklı Gruplar
Fizikte kütle, enerjiyle bağlantılıdır. Bir cismin kütlesi arttıkça, onu hareket ettirmek daha fazla enerji gerektirir. Toplumda da benzer bir durum söz konusu. Çeşitlilik ve sosyal adalet söz konusu olduğunda, bazı grupların, diğerlerine göre daha fazla enerji harcaması gerekebilir. Bu, hem maddi hem de manevi bir yük anlamına gelir. Çeşitli etnik kökenlerden, inançlardan ya da yaşam tarzlarından gelen insanlar, toplumsal yapının belirlediği kalıplara uymadıkları için, bazen kendilerini daha fazla zorlanmış hissederler.
İstanbul’da yaşarken, toplu taşıma araçlarında sık sık kadınların ve LGBTQ+ bireylerin karşılaştığı zorluklara tanıklık ediyorum. Özellikle gece saatlerinde, kalabalık bir metrobüste kadınların rahatsızlık görmesi veya sessizce kendilerini savunmaya çalışması, onların toplumsal yüklerini bir kez daha gözler önüne seriyor. Aynı metrobüste, birkaç adım ötede oturan bir erkek ise, bu durumları göz ardı edebilir ve kendi yolculuğunun keyfini çıkarabilir. Burada, bir çeşit sosyal kütle farklı gruplar üzerinde farklı biçimlerde etkisini gösteriyor.
M ve Toplum: Kütleyi Taşıyan ve Taşıyamayanlar
Toplumsal yapılar, tıpkı kütle gibi, hareket ettirilemez gibi görünen, ancak aslında sürekli değişebilen unsurlardan oluşur. Kütle, bir cismin hızını engellerken, toplumsal yapılar da insanları sınırlayabilir. Toplum, genellikle geleneksel değerler ve normlarla belirlenmiş bir sistemdir. Fakat bu sistem, her birey için farklı şekilde işler.
Sokakta yürürken, giydiği kıyafetle ya da dış görünüşüyle farklı olan kişiler bazen önyargıya uğrayabilir. Bu önyargılar, toplumsal normların kütlesine karşı bir direniş oluşturur. Çoğu zaman, bu insanlar, kendi kimliklerini ve özgürlüklerini korumak için daha fazla enerji harcarlar. Çünkü toplumsal yapının kendilerine yüklediği bu sosyal kütleyi taşımak, fiziksel kütleyi taşımaktan çok daha zor olabilir.
Sonuç: Kütle ve Toplumsal Adaletin Kesişimi
Fizikte kütle, bir cismin hareket etme şekliyle bağlantılıdır ve toplumsal yapılar da tıpkı kütle gibi, bizi yönlendirir, zorlar ya da destekler. Toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet konularında ise, bazı grupların bu toplumsal kütleyi daha ağır taşıdığı görülür. Bu nedenle, sosyal adaletin sağlanması, bu kütleleri hafifletmek ve herkesin eşit fırsatlar sunarak, daha adil bir toplum yaratmak anlamına gelir.
Herkesin kütlesi farklıdır, ancak birlikte daha hafif bir toplum oluşturmak, toplumsal kütleyi dengeleyebilmek, toplumun her bir bireyinin daha özgür, eşit ve huzurlu bir şekilde hareket etmesini sağlar.